فرهنگ ورزش زورخانه‌ای: بازتابی از تاریخ، هویت و پهلوان ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I

نویسندگان

1 گروه مدیریت ورزشی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 گروه علوم ورزشی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

ورزش زورخانه‌ای به عنوان نمادی از فرهنگ و تاریخ پهلوانی در ایران، نه تنها به عنوان یک مکان ورزشی، بلکه به عنوان یک نهاد اجتماعی و فرهنگی با تأثیر عمیق بر آداب و رسوم ایرانیان شناخته می‌شود. این مقاله به بررسی نقش ورزش زورخانه‌ای در ترویج جوانمردی، اخلاق و اصول اسلامی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این فرهنگ به حفظ و تقویت هویت اجتماعی و فرهنگی ایرانیان کمک کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کتابخانه‌ای، تاریخچه، ساختار و فلسفه آموزشی زورخانه مورد تحلیل قرار می‌گیرد و ارتباط آن با مکتب فتوّت و جوانمردی بررسی می‌شود. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که ورزش زورخانه‌ای به عنوان یک میراث فرهنگی، در شکل‌گیری و ترویج ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی در تاریخ ایران نقش بسزایی داشته و می‌تواند به عنوان الگویی برای تقویت همبستگی و همکاری در جامعه معاصر مورد استفاده قرار گیرد. این مقاله همچنین راهکارها و پیشنهادات عملی برای ترویج و احیای فرهنگ زورخانه‌ای در جامعه امروز ارائه می‌دهد و به تقویت ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی در نسل‌های آینده کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Zoorkhaneh Sports Culture: A Reflection of History, Identity, and Iran Pahlavan

نویسندگان [English]

  • Sajjad Pashaie 1
  • Mohsen Shirmohammadzadeh 2
1 Department of Sports Management, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Departemant of Sport ُSciences, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz,, Iran
چکیده [English]

Zourkhaneh sports, as a symbol of the culture and history of Pahlavani in Iran, are recognized not only as sports venues but also as social and cultural institutions with a profound impact on the customs and traditions of Iranians. This article examines the role of Zourkhaneh sports in promoting chivalry, ethics, and Islamic principles, demonstrating how this culture has contributed to the preservation and strengthening of the social and cultural identity of Iranians. Utilizing a library research methodology, the study analyzes the history, structure, and educational philosophy of Zourkhaneh and explores its connection to the school of chivalry and honor. The findings indicate that Zourkhaneh, as a cultural heritage, has played a significant role in shaping and promoting moral and social values throughout Iranian history and can serve as a model for enhancing solidarity and cooperation in contemporary society. Additionally, this article provides practical strategies and suggestions for promoting and reviving Zourkhaneh culture in today’s society, contributing to the development and reinforcement of social and ethical values in future generations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zourkhaneh sports
  • Pahlavani culture
  • chivalry
  • ethics
  • history of Iran
  • cultural heritage

Publisher: University of Tabriz       Copyright © The Authors   

   

 

This is an open access article distributed under the following Creative Commons license: Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)

مراجع

  1. آقایی مطلق، پدرام. (1390). ورزش پهلوانی و زورخانه­ای؛ تهران: منشور سمیر.
  2. انصاف­پور، غلامرضا (1386). تاریخ و فرهنگ زورخانه و گروه‌های اجتماعی زورخانه‌رو. ناشر: اختران، دات، کتاب آمه، تهران، چاپ یکم، 352.
  3. بهار، مهرداد. (1370). ورزش­ باستانی ایران و ریشه­های تاریخی آن؛ تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
  4. بیضایی، حسین (1382). تاریخ ورزش باستانی ایران زورخانه، انتشارات زوار، 476.
  5. پرتو بیضایی، حسین. (1337). تاریخ ورزش باستانی ایران؛ تهران: چاپخانۀ حیدری.
  6. تهرانچی، محمدمهدی. (1385). ورزش باستانی از دیدگاه ارزش؛ تهران: امیرکبیر.
  7. خضرایی‌گنجی‌فر، زینب، خضرایی‌گنجی‌فر، حسین. (۱۳۹۹). کتاب ورزش زورخانه‌ای به روایت تصویر، انتشارات مبانی، چاپ اول، 142.
  8. دووینیو، ژان (1390). جامعه‌شناسی هنر. ترجمه مهدی سحابی. تهران: مرکز، نوبت چاپ 5، 184.
  9. راپاپورت، آموس (1395). انسان‌شناسی مسکن. ترجمه خسرو افضلیان. مشهد: کتابکده کسری.
  10. عسکری خانقاه، اصغر و کمالی، محمد شریف (1392). انسان‌شناسی عمومی. تهران: سمتف 584.
  11. کوربن، هانری (1383). آیین جوانمردی. ترجمه احسان نراقی، تهران: انتشارات سخن، چاپ یکم، 234.
  12. گیدنز، آنتونی (1391). جامعه‌شناسی. با همکاری کارن برد سال. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نی، نوبت چاپ ششم، 1096.
  13. محمدی اصل، عباس (1398). امیل دورکیم و اصول روش جامعه‌شناسی. تهران: دیرمان.
  14. موتاب، احمد (1377). آیین فتّوت و جوانمردی و پهلوانان آذربایجان. تبریز: موسسه انتشارات روان پویا، ۴۴۲.
  15. امینی­زاده، سینا (1392). کاوش کیفی ورزش باستانی زورخانه (مطالعه موردی ورزشکاران شهر کرمان). فصلنامه راهبردی اجتماعی فرهنگی، 9، 109-133.
  16. بهار، مهرداد. (1390). «آیین مهر و ورزش باستانی»؛ نشریۀ حافظ، شمارۀ88، صص 12-16.
  17. پیرمرادیان، مصطفی، حقی، پروین. (1400). پهلوانان ایران از دیروز تا امروز. نشریه مدیریت ورزشی, 13(4), 1357-1379. https://doi.org/10.22059/jsm.2020.305904.2518
  18. جعفری، علی‌اکبر، قاسمی، نعیمه. (1392). ورزش باستانی زورخانه و جایگاه آن در ترویج تشیّع. فصلنامه علمی شیعه شناسی, 11(42), 139-168.
  19. جعفری، علی­اکبر؛ و قاسمی، نعیمه (1392). ورزش باستانی زورخانه و جایگاه آن در ترویج تشیع. شیعه شناسی، 42(11)، 168-139.
  20. حیاتی، حامد.، چهارلنگ، علی.، عامری، محمد امین .(1399). اخلاق و معماری زورخانه­ایی. اخلاق در علوم و فناوری; ۱۵ :۱-۵
  21. حیدری، علی، دولتشاه.، ناصر (1391). «جلوه­های تصوف، فتوت و تشیع در ورزش­ باستانی و زورخانه­ای ایران»؛ دوفصلنامۀ پژوهش در مدیریت ورزش و رفتار حرکتی، سال دوم، شمارۀ 4، صص 57-72.
  22. شاهی، شایان، ایرانژادپاریزی، علی و نصیری، امیررضا. (1403). ،سیر تاریخی زورخانه ای، سومین همایش بین المللی علوم ورزشی، تربیت بدنی ومدیرت راهبردی در ورزش،همدان،https://civilica.com/doc/2046922.
  23. صدیق، مصطفی. (1343). «زورخانه و ورزش باستانی»؛ فرهنگ و زندگی، دورۀ سوم، شمارۀ26، صص 6-15.
  24. عسگری, زهرا، عادلفر, باقرعلی. (1401). بازخوانی سیر ساختاری – معنایی زورخانه‌ها از اسطوره تا تصوف. پژوهش‌های میان رشته‌ای زبان و ادبیات فارسی, 1(1), 27-43. https://doi.org/10.30479/irpli.2021.15795.1035  
  25. گودرزی، محمود. (1383). «سیر تطوّر ورزش باستانی و زورخانه­ای در ایران»؛ نشریۀ فرهنگ، شمارۀ22، صص 149-170.
  26. مسعودی، زهره، مومنی، کورش، بمانیان، محمدرضا. (1398). تبیین رابطه نمادها و نشانه‌های معماری زورخانه با آداب و رفتار پهلوانی. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 12(28), 91-102. https://doi.org/10.22034/aaud.2019.97362
  27. منتظرالقائم، اصغر؛ و حقی، پروین (1397). مفاهیم ملی و مذهبی سازنده مکتب تربیتی زورخانه. فصلنامه فرهنگ مردم ایران، 52: 97-71.
  28. موتاب، احمد، جوانی، وجیهه، وداد هیر، ابوعلی. (1400). از مکتب تا فرهنگ: تبیین فرایندِ اجتماعی-فرهنگی عیاری و شکل گیری ورزش زورخانه‌ای در ایران. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 3(4), 60-41. doi: https://doi.org/10.34785/J016.2022.003
  29. ورمقانی، حسنا. (1400). بازپژوهی در انگیزه و شیوه اجرای آداب اجتماعی زورخانه با تفحص در تناسب کارکرد و ساختار کالبدی فضایی. پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران, 11(2), 227-252. https://doi.org/10.22059/ijar.2022.342408.459748
  30.  
  31. Azizi, B., et al. (2020). The Study of Chivalry Philosophy, Islamic Generosity and Moral Teachings in Athletic and Gymnasium Sports in Zurkhaneh. Sport, Ethics and Philosophy, 1-10.
  32. Pashaie, S., Jabari, B., Gul, M. (2024). Zoorkhaneh and Legacy of Pahlavani: A symbol of civilization, history and rich culture of Iran, The 2nd International Congress of Exercise and Sports Sciences (UESBK-2024), Ondokuz Mayıs University, Samsun, Türkiye. https://www.uesbk.org/
  33. Khezri, S. A. R. and Soleymani, M. (2024). The Formation of Iranian Maritime Culture in the Sasanian-Islamic Transition: A Study of 'Active Adaptation' in Nutrition and Medicine. Iranian History of Culture, 1(1), 217-234. doi: 10.22034/ihc.2025.68736.1083 [In Persian].
  34. Karimi, J. and Golmohammadi, H. (2024). Localization of Opening and Closing Ceremonies in Sports Events: From Historical Traditions to Modern Perspectives in Iran. Iranian History of Culture, 1(1), 199-216. doi: 10.22034/ihc.2025.65470.1031. [In Persian].
تاریخ فرهنگ ایران
دوره 1، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1403
صفحه 15-27

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 مرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار