تاثیرپذیری اشعار جنونی اردبیلی از فرهنگ و معارف اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

چکیده

پس از ظهور اسلام و گسترش آن در ایران، شعر فارسی تاثیرات فروانی از آن پذیرفت. هرچه از صدر اسلام فاصله می-گیریم این اثرپذیری در آثار ادبی بیشتر خودنمایی می‌کند؛ تا این که در قرن هفتم و هشتم به اوج خود می‌رسد. پس از این دوران نیز همچنان نشانه‌های تاثیرات قرآن و حدیث در شعر پر رنگ است. جنونی اردبیلی از شاعران گمنام سبک هندی در قرن دوازدهم است که اشعارش از سویه‌های مختلف تحت تاثیر آموزه‌های اسلام و اعتقادات مذهب شیعه بوده است. بررسی دیوان وی که که با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته، در پنج بخشِ «واژه‌ها یا کلمات خاص»؛ «اشاره به نام اشخاص معروف جهان اسلام»؛ «اصطلاحات، تعبیرات و مفاهیم عرفانی»؛ «مفاهیم مرتبط با آموزه‌های اسلامی»؛ «اشاره به داستان‌ها، آیات و روایات»، مورد دقت نظر قرار گرفته است. این بررسی با هدف تعیین نقش فرهنگ و معارف اسلامی در غنای شعر وی نشان داد که بخش قابل توجهی از اشعار وی تحت تاثیر این منبع فکری-فرهنگی بوده است؛ به شکلی که فقدان این تأثرات به صورت جدی از غنای شعرهای وی خواهد کاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Influenceability of Junouni Ardebili's Poems on Islamic Culture and Knowledge

نویسنده [English]

  • Mansour Alizadeh Bigdiloo
Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

After the emergence of Islam and its spread in Iran, Persian poetry received many influences from it. The more we move away from the beginning of Islam, this influence becomes more evident in literary works; until it reached its peak in the seventh and eighth centuries. After this period, the signs of the influence of Quran and Hadith are still visible in the poetry. Junoni Ardabili is one of the unknown poets of the Indian style in the 12th century, whose poems were influenced by the teachings of Islam and the beliefs of the Shia religion. The study of his Divan, which was carried out with a descriptive-analytical method, in five sections of "special words or words"; "Reference to the names of famous people of the Islamic world"; "terms, interpretations and mystical concepts"; "Concepts related to Islamic teachings"; "Reference to stories, verses and traditions" has been carefully considered. This study, with the aim of determining the role of Islamic culture and knowledge in the richness of his poetry, showed that a significant part of his poems was influenced by this intellectual-cultural source; In such a way that the lack of these influences will seriously reduce the richness of his poems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Impressiveness
  • Islam
  • culture
  • Quran
  • Junoni Ardabili

Publisher: University of Tabriz       Copyright © The Authors   

   

 

This is an open access article distributed under the following Creative Commons license: Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)

مراجع

  1.  

    1. قرآن مجید
    2. ابن ابی طالب، 1379، نهج البلاغه، محمد دشتی)، چاپ دوم، افق فردا: قم.
    3. ابن­بابویه، محمدبن علی، 1406، ثواب­الأعمال و عقاب­الأعمال‌، چاپ دوم، دار الشریف الرضی للنشر: قم.
    4. ابن­شعبه، حسن بن علی، 1389، تحف­العقول عن آل­الرسول (ص)، ترجمه علی اکبر میرزایی، صالحان: قم.
    5. ابن­قولویه، محمدبن جعفر بن موسی، 1377، کامل­الزیارات، ترجمه سید محمد جواد ذهنی، بی­جا:بی­نا.
    6. پورطولمی، منیرالسادات، 1393، «دعا و طلب در عرفان نظری»، شماره14، پژوهش­نامه عرفان: تهران.
    7. اردبیلی، جنونی، 1396، دیوان جنونی اردبیلی (جنگ­نامه ترکی و اشعار فارسی)، مقدمه و تصحیح سعداله دنیوی مغانلو، یایلیق: اردبیل.
    8. حسنی، سید حمیدرضا، 1385، «وحدت و کثرت وجود در حکمت متعالیه و عرفان»، شماره3، دوره7، پژوهش­های فلسفی-کلامی: قم.
    9. حلّی، حسن بن یوسف، 1982، نهج­الحق و کشف­الصدق، دار الکتاب اللبنانی‌: بیروت.
    10. خسروی، محمد رضا، 1381، سیر تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی، آن: تهران.
    11. راستگو، سید محمد،1390، تجلّی قرآن و حدیث در شعر فارسی، چاپ هشتم، سمت: تهران.
    12. سجادی، جعفر، 1383، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ هفتم، طهوری: تهران.
    13. شمیسا، سیروس، 1389، فرهنگ تلمیحات، چاپ دوم، میترا: تهران.
    14. عبدالمنعم، محمود عبدالرحمن، 1419، معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیه، دارالفضیلة: قاهره.
    15. کلینی، محمدبن یعقوب،1407، اصول کافی، جلد2، دار الکتب الإسلامیة: تهران.
    16. گوهرین، سید صادق، 1376، شرح اصطلاحات تصوف، جلد1و2، چاپ دوم، زوّار: تهران.
    17. گوهرین، سید صادق، 1368، شرح اصطلاحات تصوف، جلد4، زوّار: تهران.
    18. گوهرین، سید صادق. 1380، شرح اصطلاحات تصوف، جلد 5 و6، زوّار: تهران.
    19. لیث واسطی، علی بن محمد، بی تا، عیون الحکم والمواعظ، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: قم.
    20. موسوی اردبیلی، سید فخرالدین، 1378، تاریخ اردبیل و دانشمندان، چاپ دوم، شیخ صفی الدین: اردبیل.
    21. نظامی عروضی، احمد بن عمر، 1380، چهار مقاله، به اهتمام محمد معین، چاپ دوازده، امیرکبیر: تهران.
    22. هادی انداب جدید، رحیم، 1394، «جستجو در احوال و آثار جنونی اردبیلی و گردهمایی شعرای ادب فارسی»، دهمین همایش بین المللی ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی: اردبیل.

    آوانگاری منابع

    1. Qur’ān Majīd
    2. Ibn Abī Tāleb, 1379, Nahj al-Balāgha, Mohammad Dashti), chāp dovvom, Ofogh-e Fardā: Qom.
    3. Ibn Bābūyeh, Mohammad bin Ali, 1406, Thawāb al-A‘māl wa ‘Iqāb al-A‘māl, chāp dovvom, Dār al-Sharīf al-Radhī lil-Nashr: Qom.
    4. Ibn Shabbeh, Hasan bin Ali, 1389, Tuhaf al-‘Uqūl ‘an Āl al-Rasūl (s), tarjome Ali Akbar Mirzā’ī, Sāleḥān: Qom.
    5. Ibn Qolūyeh, Mohammad bin Ja‘far bin Mūsā, 1377, Kāmel al-Ziyārāt, tarjome Seyyed Mohammad Javād Zehni, bi-jā: bi-nā.
    6. Pour-Toulomī, Monir al-Sādāt, 1393, “Do‘ā va Talab dar ‘Erfān-e Nazarī”, shomāre 14, Pazhūshnāmeh ‘Erfān: Tehrān.
    7. Ardabīlī, Jenūnī, 1396, Dīvān-e Jenūnī-ye Ardabīlī (Jangnāmeh-ye Torkī va Ash‘ār-e Fārsī), moghademe va tasḥīḥ Sa‘dollāh Donyavī Moghānlu, Yāyliq: Ardabīl.
    8. Ḥosnī, Seyyed Ḥamid-Rezā, 1385, “Vahdat va Kethrat-e Wujūd dar Ḥekmat-e Motā‘ālīye va ‘Erfān”, shomāre 3, dore 7, Pazhūshhā-ye Falsafī-Kalāmī: Qom.
    9. Ḥallī, Hasan bin Yūsuf, 1982, Nahj al-Ḥaqq va Kashf al-Ṣidq, Dār al-Kitāb al-Lubnānī: Beyrūt.
    10. Khosravī, Mohammad Rezā, 1381, Sīr-e Tārīkh, Farhang va Tamaddon-e Eslāmī, Ān: Tehrān.
    11. Rāstgū, Seyyed Mohammad, 1390, Tajallī Qur’ān va Ḥadīth dar She‘r-e Fārsī, chāp hashtom, SAMT: Tehrān.
    12. Sajādī, Jafar, 1383, Farhang-e Estelāḥāt va Ta‘bīrāt-e ‘Erfānī, chāp haftom, Tahūrī: Tehrān.
    13. Shamīsā, Sīrūs, 1389, Farhang-e Talmīḥāt, chāp dovvom, Mītrā: Tehrān.
    14. ‘Abdul-Mon‘em, Mahmoud ‘Abdul-Rahman, 1419, Mu‘jam al-Mustalaḥāt wa al-Alfāẓ al-Fiqhīyah, Dār al-Faḍīlah: Qāhira.
    15. Kolīnī, Mohammad bin Ya‘qūb, 1407, Uṣūl al-Kāfī, jeld 2, Dār al-Kutub al-Islāmīyah: Tehrān.
    16. Gowharīn, Seyyed Ṣādiq, 1376, Sharḥ-e Estelāḥāt-e Tasawwuf, jeld 1 va 2, chāp dovvom, Zawwār: Tehrān.
    17. Gowharīn, Seyyed Ṣādiq, 1368, Sharḥ-e Estelāḥāt-e Tasawwuf, jeld 4, Zawwār: Tehrān.
    18. Gowharīn, Seyyed Ṣādiq, 1380, Sharḥ-e Estelāḥāt-e Tasawwuf, jeld 5 va 6, Zawwār: Tehrān.
    19. Laith Wāsiṭī, ‘Ali bin Mohammad, bi tā, ‘Uyūn al-Ḥekam wa al-Mawā‘eẓ, Mo’assese ‘Elmī Farhangī Dār al-Ḥadīth: Qom.
    20. Mousavī Ardabīlī, Seyyed Fakhr al-Dīn, 1378, Tārīkh-e Ardabīl va Dāneshmandān, chāp dovvom, Sheikh Safī al-Dīn: Ardabīl.
    21. Nezāmī ‘Arouzī, Ahmad bin ‘Omar, 1380, Chahār Maqāleh, be ehterām-e Mohammad Mo‘īn, chāp davāzdah, Amīrkabīr: Tehrān.
    22. Hādi Andāb Jadīd, Rahīm, 1394, “Jostojū dar Aḥvāl va Āsār-e Jenūnī-ye Ardabīlī va Gerdahmā’ī-ye Sho‘arā-ye Adab-e Fārsī”, Dahomīn Hamāyesh-e Beyn al-Mellalī-ye Tarvīj-e Zabān va Adab-e Fārsī, Dāneshgāh-e Moḥaqqeq-e Ardabīlī: Ardabīl.
تاریخ فرهنگ ایران
دوره 1، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1403
صفحه 1-14

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 مرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 03 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1403
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار