تحلیل ساختار روایت دو حکایت از سیاست‌نامه بر اساس الگوی روایتی گرماس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جهرم، جهرم، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه جهرم، جهرم، ایران

چکیده

خواجه نظام‌الملک طوسی، سیاست‌نامه را در قرن پنجم با هدف تعلیم کشورداری نوشت، اما حکایت‌هایی از شاهان و شخصیت‌های تاریخی و غیرتاریخی را برای استشهاد سخنان خود آورد که از نظر ساختار روایی شایستۀ بررسی‌ است که در روش تاریخی به آن تکنیک بازگشت به گذشته گفته می‌شود. از این رو این اثر را ‌با ‌الگوی روایتی ‌کنشی ‌گرماس، ‌شامل: کنشگر(فاعل)، ‌ضد‌کنشگر(رقیب)،‌ کنش‌گزار(فرستنده)، ‌کنش‌یار ‌(یاریگر)، کنش‌پذیر(دریافت‌کننده) و هدف می‌توان ‌تحلیل و طبقه‌بندی‌کرد. این پژوهش، ساختار روایتی دو حکایت سیاست‌نامه، به نام‌های: حکایت تدبیر پادشاه و حکایت بهرام گور و وزیر خائن را بر مبنای الگوی گرماس مطالعه و ساختار طرح اصلی روایت بر اساس تقابل‌های دوگانه، الگوی کنشی روایت و زنجیره‌های روایی، تجزیه و تحلیل کرده است. این دو حکایت به صورت تصادفی انتخاب شده است تا ارتباط و نحوۀ به‌هم‌پیوستگی الگوی کنشگر و زنجیره‌های روایی آشکار و بر اساس آن‌ها، ساختار کلی داستان تشریح ‌شود. نتایج این تحقیق بیانگر برتری اهداف اولیه خواجه چون: آموزش، عدل و تلاش خواجه برای تحکیم مبانی اسلام و رد مذاهب باطل با بیان صفات پسندیدۀ شاه بر فرم روایت‌پردازی به عنوان اهداف ثانویه است. از نتایج این برتری، گسترش زنجیرۀ انتقالی در حکایات است که این نیز از چیرگی وجه گفتمان بر ساختار می‌آید. تحلیل این حکایات بر اساس الگوی گرماس، هم استواری حکایات، ساختار و پیوستگی بخش‌های آن را آشکار می‌کند و نیز بیانگر کارایی این الگو در تحلیل سایر متون داستانی کهن‌ است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the narrative structure of two anecdotes from the political book based on the Greimas narrative model

نویسندگان [English]

  • Nasrin Ghasemi 1
  • Fatemeh Taslim Jahro,mi 2
1 Department of Persian Language and Literature, Jahrom University, Jahrom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, University of Jahrom, Jahrom, Iran.
چکیده [English]

Khajeh Nizam al-Molk Tusi wrote the Siast Nameh in the fifth century with the aim of teaching statesmanship, but its anecdotes are worthy of investigation in terms of narrative structure; Because, they have been narrated by multiple and historical characters and have a narrator. Therefore, this work can be classified according to Greimas's narrative pattern, including: actent, subject, abject, sender,receiver, sapporter, conflict, the narrative structure of two anecdotes of the Siast Nameh, including: Tadbir King & Bahram Gur and the traitorous minister, have been analyzed based on the Greimas model of study and the structure of the main plot of the narrative based on dual confrontations, narrative action pattern and narrative chains. These two anecdotes have been chosen randomly to reveal the relationship and the way the actor pattern and the narrative chains are interconnected, and based on them, the overall structure of the story is explained. The results of this research show the superiority of the primary goals of the eunuch, such as: education, justice, and the effort of the eunuch to consolidate the foundations of Islam by expressing the desirable qualities of the king over the form of narration as secondary objectives. One of the results of this dominance is the expansion of dissociative progress in stories, which also arises from the dominance of discourse over construction. The analysis of these s anecdotes based on the Garmas pattern reveals the stability of the anecdotes, the structure and continuity of its parts,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Siast Nameh
  • Greimas
  • Six actors
  • Narrative Concepts
  • Narrative Chains

Publisher: University of Tabriz       Copyright © The Authors   

   

 

This is an open access article distributed under the following Creative Commons license: Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)

مراجع

  1.  

    1. احمدی، بابک (1381). ساختار و هرمنوتیک. چاپ دوم. تهران: گام نو.
    2. احمدی، بابک (1388). ساختار و تأویل متن، تهران: گام نو.
    3. اخوت، احمد (1372). دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
    4. اسکولز، رابرت(1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: آگه.
    5. ایرانی، ناصر (1380). هنر رمان. تهران: آبانگاه.
    6. ایگلتون، تری (1380)، پیش‌درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز.
    7. برتنس، هانس (1384). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی.
    8. بورنوف، رولان؛ اوئله، رائول (1378). جهان رمان. ترجمه نازیلا خلخالی. تهران: مرکز.
    9. پراپ، ولادیمیر (1386). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمه فریدون بدره‌ای. چاپ دوم. تهران: توس.
    10. طوسی، خواجه نظام‌الملک(1347).سیاست‌نامه. تصحیح جعفر شعار، تهران: امیرکبیر؛ فرانکلین.
    11. _______________(1380). سیاست‌نامه. تصحیح عباس اقبال، چ چهارم. تهران: اساطیر.
    12. تولن، مایکل (1386). روایت‌شناسی: درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی، ترجم، فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
    13. دهقانی، ناهید (1390)، «بررسی تحلیلی ساختار روایت در کشف‌المحجوب هجویری بر اساس الگوی نشانه‌شناسی روایی گرماس»، متن‌پژوهی ادبی، ش48، صص 32-9.
    14. روحانی، مسعود و شوبکلایی، علی‌اکبر (1391). «تحلیل داستان شیخ صنعان منطق‌الطیر عطار بر اساس نظریۀ کنشی گرماس»، گوهر گویا، ش6، س2، صص 86-112.
    15. سلدن، رامان (1384)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: طرح نو.
    16. کریمی، پرستو و فتحی، امیر. (1391). «تحلیل ساختاری داستان کیومرث بر اساس الگوهای تودوروف، برمون و گرماس»، مطالعات داستانی، سال اول، ش1، صص 95-83.
    17. گرین، کیت و لبیهان، جیل (1383)، درسنامۀ نظریه و نقد ادبی، ترجمه گروه مترجمان، تهران: روزنگار.
    18. مستور، مصطفی (1384). مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز.
    19. مشهدی، محمدامیر؛ ثواب، فاطمه (1393)، «تحلیل ساختار روایتی داستان بهرام و گل‌اندام بر پایة نظریۀ گرماس»، متن‌پژوهی ادبی، دوره 18، ش61، صص 105-83.
    20. مکاریک، ایرنا ریما (1384)، دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجری و محمد نبوی، تهران: آگه.
    21. نبی‌لو، علیرضا (1389). «روایت‌شناسی داستان بوم و زاغ در کلیله و دمنه»، ادب‌پژوهی، دوره4، ش 14، صص 27-7.
    22. ___________(1393). «بررسی ساختار روایی داستان کودکان بر مبنای نظریه گرماس»، کاوشنامۀ زبان و ادبیات فراسی دانشگاه یزد، دورۀ 14، ش26، صص 173-147.
    23. هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت، ترجمه حسین صافی، تهران: نشر نی.
    24. یونسی، ابراهیم (1384). هنر داستان‌نویسی، تهران: نگاه.

     

     

    References

    • Ahmadi, B (2002). Structure and Hermeneutics. 2nd ed. Tehran: Gam-e No. (In Persian)
    • Ahmadi, B(2009). Structure and Interpretation of Text. Tehran: Gam-e No. (In Persian)
    • Akhovat, A(1993). Grammar of Fiction. Isfahan: Farda. (In Persian)
    • Bertens, Ha (2005). Literary Theory: The Basics. Translated by Mohammadreza Abolghasemi. Tehran: Mahi. (In Persian)
    • Bourneuf, RY Ouellet, R (1999). Universe of the Novel. Translated by Nazila Khalkhali. Tehran: Markaz. (In Persian)
    • Dehghani, N (2011). “An Analytical Study of Narrative Structure in Kashf al-Mahjub by Hojviri Based on Greimas’s Narrative Semiotic Pattern.” Matn-Pazhuhi-ye Adabi 48: 9-32. (In Persian with English abstract)
    • Eagleton, T (2001). Literary Theory: An Introduction. Translated by Abbas Mokhbar. Tehran: Markaz. (In Persian)
    • Green, K ; LeBihan, J (2004). Critical Theory and Practice: A Coursebook. Translated by a group of translators. Tehran: Rooznegar. (In Persian)
    • Herman, D (2014). Basic Elements of Narrative. Translated by Hossein Safi. Tehran: Nashr-e Ney.(In Persian)
    • Irani, N (2(In Persian)001). The Art of the Novel. Tehran: Abangah. (In Persian)
    • Karimi, P; Fathi, A (2012). “A Structural Analysis of the Story of Kiyumars Based on the Models of Todorov, Bremond, and Greimas.” Narrative Studies 1, no. 1: 83-95. (In Persian with English abstract)
    • Makaryk, I.R (2005). Encyclopedia of Contemporary Literary Theory: Approaches, Scholars, Terms. Translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi. Tehran: Agah. (In Persian)
    • Mashhadi, M. A; Savab, F (2014). “Analysis of the Narrative Structure of the Story of Bahram and Golandam Based on Greimas’s Theory.” Matn-Pazhuhi-ye Adabi 18, no. 61: 83-105. (In Persian with English abstract)
    • Mastoor, M (2005). The Basics of the Short Story. Tehran: Markaz. (In Persian)
    • Nabilou, A (2010). “Narratology of the Tale of ‘The Owl and the Crow’ in Kalila and Dimna.” Adab-Pazhuhi 4, no. 14: 7-27. (In Persian with English abstract)
    • Nabilou, A(2014). “Investigating the Narrative Structure of Children’s Stories Based on Greimas’s Theory.” Kavoshnameh-ye Zaban va Adabiyyat-e Farsi-ye Daneshgah-e Yazd 14, no. 26: 147-173. (In Persian with English abstract)
    • Propp, V (2007). Morphology of the Folktale. Translated by Fereydoun Badrei. 2nd ed. Tehran: Tous. (In Persian)
    • Rouhani, M; Shoubkelai, A. A (2012). “Analysis of the Story of Sheikh San’an in Attar’s Mantiq al-Tair Based on Greimas’ Actantial Model.” Gohar-e Guya 6, no. 2: 86-112. (In Persian with English abstract)
    • Scholes, R (2004). An Introduction to Structuralism in Literature. Translated by Farzaneh Taheri. Tehran: Agah. (In Persian)
    • Selden, R(2005). A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory. Translated by Abbas Mokhbar. Tehran: Tarh-e No. (In Persian)
    • Toolan, M (2007). Narrative: A Critical Linguistic Introduction. Translated by Fatemeh Alavi and Fatemeh Nemati. Tehran: SAMT (Sazman-e Motale’e va Tadvin-e Kotob-e Olum-e Ensani). (In Persian)
    • Tusi, Kh.N(1969). Siyasatnama. Edited by Ja’far Sho’ar. Tehran: Amirkabir; Franklin. (In Persian)
    • Tusi, Kh.N (2001). Siyasatnama. Edited by Abbas Iqbal. 4th ed. Tehran: Asatir. (In Persian)
    • Younesi, E (2005). The Art of Storytelling. Tehran: Negah. (In Persian)

     

تاریخ فرهنگ ایران
دوره 2، شماره 1
بهار و تابستان
فروردین 1404
صفحه 141-159

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 10 خرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 13 خرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 01 فروردین 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار